No regret-maatregelen PFAS Beekstraat: excuses aan bewoners op hun plaats

Vorige maand berichtten we over de no regret-maatregelen in verband met een mogelijke PFAS-verontreiniging aan de Beekstraat. Toen het stadsbestuur op die plek een park aankondigde, bleek dat de inwoners nooit waren geïnformeerd over de maatregelen.

Nochtans is het stadsbestuur al sinds mei 2024 (!) op de hoogte en is de buurt informeren in dat geval aangewezen. Door het – sorry voor de woordkeuze – graafwerk van missie2500 komt de informatieverstrekking er eindelijk. Excuses aan de bewoners zijn op hun plaats.

We zetten de puntjes nog een laatste keer op de i.

Wat is PFAS?

Kort samengevat is PFAS een verzamelnaam voor zo’n 6.000 chemische stoffen die van nature niet voorkomen in het milieu. Het gebruik van een deel van die stoffen is sinds 2006 beperkt of verboden door de Europese Unie.

PFAS is onder meer vocht- en vetafstotend en wordt gebruik voor antiaanbaklagen van pannen, in cosmetica, textiel, brandblusschuim, schoonmaak- en smeermiddelen.

Wanneer PFAS in voldoende grote hoeveelheden in het menselijk lichaam terechtkomt, zijn er gezondheidsrisico’s: de immuniteit kan worden ondermijnd, de hormoonbalans verstoord en de leverfunctie aangetast.

Verspreiding PFAS in het milieu

PFAS is dus een product van de chemische industrie. Bij ons is vooral het bedrijf 3M gekend. Doordat PFAS veel toepassingen heeft, is het verspreid geraakt in onze leefomgeving.

Het werd of wordt bijvoorbeeld gebruikt door galvaniseerbedrijven, in de textielveredeling en papierverwerking. Doordat het in brandblusschuim zit, is het ook verspreid bij het blussen van branden of bij brandblusoefeningen. Ook op stortplaatsen, in waterzuiveringsinstallaties en afvalverbrandingsovens vind je het terug.

En in Lier en Koningshooikt?

Sinds 2021 worden locaties in Vlaanderen die mogelijk verontreinigd zijn, in kaart gebracht door de Vlaamse overheid. Nadien wordt plek per plek onderzocht.

In Lier en Koningshooikt zijn er momenteel vijf zones die mogelijk verontreinigd zijn met PFAS: een zone rond de Boomlaarstraat-Bosstraat (door de brand in 1988 op de fabriekssite-Charon), Mechelsesteenweg 258, Mechelsesteenweg 303, een stuk van de site-Van Hool en de zone aan de Beekstraat.

Je vindt alle info op de website van de Vlaamse overheid.

No regret-maatregelen?

Op alle locaties waar een mogelijke verontreiniging wordt vastgesteld, legt de Vlaamse overheid no regret-maatregelen op. Letterlijk: ‘geen spijt’.

Het zijn tijdelijke maatregelen die moeten voorkomen dat eventueel verontreinigde grond niet verder verspreid wordt en die de gezondheid van de omwonenden vrijwaren. Dat gaat bijvoorbeeld over grondverzet, het gebruik van putwater of het eten van eieren van eigen kippen.

Afhankelijk van de ernst van de eventuele verontreiniging zijn de maatregelen meer of minder verregaand.

Wanneer het bodemonderzoek negatief is, worden de maatregelen opgeheven.

In Lier is bijvoorbeeld de zone rond de brandweerkazerne onderzocht. Daar werd geen verontreiniging vastgesteld. De maatregelen gelden er dan ook niet meer.

Het dossier-Beekstraat

Eind april kondigde het stadsbestuur de aankoop aan van gronden aan de Beekstraat met de intentie er een park aan te leggen. Een plan waar wij trouwens ook grote voorstander van zijn.

Voor een deel van deze gronden gelden echter – zoals hierboven uitgelegd – no regret-maatregelen. We hebben het stadsbestuur daar, in eerste instantie via e-mail, op gewezen.

Vervolgens evolueerde het standpunt van het stadsbestuur in snel tempo. We sommen het even chronologisch op:

• Tijdens de bevoegde commissie zei het stadsbestuur dat ze niet op de hoogte waren van de no regret-maatregelen.
• In de pers klonk het al anders: men was wél op de hoogte, maar er was geen probleem. In één beweging werden we door de burgemeester “paniekzaaiers” genoemd die “jaloers waren” op het mooie park.
• Tijdens de gemeenteraad eind april moest men uiteindelijk toegeven dat bijkomend onderzoek nodig is.

De laatste stand van zaken

We brachten het dossier afgelopen maandag opnieuw op de gemeenteraad.

Ondertussen hadden we van de Vlaamse overheid vernomen dat Stad Lier al sinds 3 mei 2024 (!) op de hoogte is van de mogelijke verontreiniging aan de Beekstraat. Op die dag stuurde het Departement Zorg een e-mail naar de burgemeester, de algemeen directeur en de dienst Omgeving van de stad.

Vanaf dat moment was de buurt informeren wenselijk geweest. Dat werd in het verleden bijvoorbeeld gedaan rond de oude site-Charon.

Tijdens de gemeenteraad van maandag moest het stadsbestuur toegeven dat onzorgvuldig met die informatie is omgesprongen. Daardoor werden de buurtbewoners niet eerder geïnformeerd.

Beter laat dan nooit: de communicatie naar de buurtbewoners zal binnenkort eindelijk gebeuren. Er komt ook een infomoment in de loop van juni en de website van Stad Lier zal worden aangepast.

Het bodemonderzoek is ondertussen besteld.

Niet voor herhaling vatbaar

Laat ons niet om de pot draaien: hier is nalatig omgesprongen met informatie rond de gezondheid van onze inwoners. Punt.

Er zijn allerlei redenen te bedenken waarom het zo gelopen is – fouten maken, is menselijk – maar het is niet voor herhaling vatbaar.

Als er iets is dat tot de kerntaken van de stad behoort, is het zorgen voor de veiligheid en gezondheid van onze inwoners. Laat ons dus samenwerken om zo’n zaken in de toekomst te voorkomen.

Dat we door de burgemeester “jaloers” en “paniekzaaiers” zijn genoemd, was ongepast. Hij heeft de e-mail van de Vlaamse overheid ontvangen en is politiek verantwoordelijk.

Onze gemeenteraadsleden hebben hun maatschappelijke plicht gedaan. Ze hebben zich verdiept in een dossier en fouten vastgesteld.

Excuses aan de omwonenden

We hoeven geen excuses. We hebben een dik vel. Maar excuses aan de bewoners van de Beekstraat en omgeving zijn wél op hun plaats.

Tot slot: we hopen dat het bodemonderzoek gunstig is en het park er snel kan komen. Maar met de volksgezondheid neem je geen enkel risico.